Wat is de Klokkenluidersrichtlijn?
Wanneer iemand mistoestanden in een werkrelatie aan het licht brengt, dan spreken we van een klokkenluider. De klokkenluidersrichtlijn voert een systeem (meldingskanaal) in zodat inbreuken op bepaalde wetgeving binnen overheids- en private organisaties in een vroeg stadium kunnen worden opgespoord en behandeld, en dat tegelijkertijd een doeltreffende bescherming biedt aan de klokkenluiders.
Wie kan een klokkenluider zijn?
Klokkenluiders zijn personen die in het kader van een werkrelatie inbreuken vaststellen en die inbreuken melden. Personen die een werkrelatie hebben met het lokale bestuur, zoals bijvoorbeeld consultants, leveranciers, sollicitanten, … kunnen een melding maken via het online formulier van Audit Vlaanderen.
Inbreuken
Alle inbreuken op wetgeving en regelgeving die in Vlaanderen van toepassing zijn, zoals fraude of corruptie, kunnen het voorwerp uitmaken van een klokkenluidersmelding. Het gaat dan om een handeling of nalatigheid die onrechtmatig is, of het doel of de toepassing van regelgeving ondermijnt.
Bescherming
Wanneer een klokkenluider een inbreuk op regelgeving in gebieden zoals overheidsopdrachten, financiële diensten, milieubescherming, volksgezondheid, etc. meldt, geniet hij onder concrete voorwaarden ook bescherming tegen represailles in de breedste zin van het woord. Denk aan ontslagbescherming, maar ook schorsing, degradatie, weigering van promotie, pesterijen of uitsluiting, discriminatie of nadelige behandeling, vroegtijdige beëindiging of opzegging van een contract voor levering goederen of diensten, etc.
De beschermingsmaatregelen gelden ook voor al degenen die verbonden zijn met de melders (bv. collega’s of familieleden of personen die de melder bijstaan) en die het slachtoffer kunnen worden van represailles in een werkcontext.
Een melder geniet enkel bescherming indien hij of zij een inbreuk op een van volgende wetgevingen meldt:
- overheidsopdrachten;
- financiële diensten, producten en markten, voorkoming van witwassen van geld en terrorismefinanciering;
- productveiligheid en productconformiteit;
- veiligheid van het vervoer;
- bescherming van het milieu;
- stralingsbescherming en nucleaire veiligheid;
- veiligheid van levensmiddelen en diervoeders, diergezondheid en dierenwelzijn;
- volksgezondheid;
- consumentenbescherming;
- bescherming van de persoonlijke levenssfeer en persoonsgegevens, en beveiliging van netwerk- en informatiesystemen;
- bestrijding van belastingfraude;
- sociale fraudebestrijding;
- de financiële belangen van de Europese Unie;
- Inbreuken in verband met de Europese interne markt.
Meldingskanalen
Klokkenluiders kunnen hun melding schriftelijk (online, per post, enz.) of mondeling (bv. telefonisch of persoonlijk) kenbaar maken. Als ultimum remedium zal de melder ook de mogelijkheid hebben om, onder bepaalde voorwaarden, de informatie openbaar te maken.